نحوه محاسبه هزینه استهلاک دارائیها و ثبت حسابداری

محاسبه استهلاک به روش نزولی

این نحوه محاسبه هزینه استهلاک دارائیها کمی پیچیده‌تر است. این روش به شما امکان می‌دهد که هزینه استهلاک را در سال‌های اول، بیشتر از سال‌های بعد حساب کنید.

برای مثال نحوه محاسبه هزینه استهلاک دارائیها برای وسایل نقلیه، لازم است به این روش انجام شود.

در رویکرد استهلاک به روش نزولی، در سال اولی که یک دارایی را مستهلک می‌کنید، دو برابر مقداری که در روش خط مستقیم از قیمت کم می‌کردید، کم می‌کنید. در سال‌های بعدی، این نرخ استهلاک را به جای بهای تمام شده اصلی آن، بر ارزش دفتری باقی‌مانده دارایی اعمال خواهید کرد. ارزش دفتری، بهای تمام شده دارایی منهای مبلغی است که قبلاً حذف کرده‌اید. در این روش، قیمت اسقاط در نظر گرفته نمی‌شود.

فرمول: (2 x نرخ استهلاک خط مستقیم) x (ارزش دفتری در ابتدای سال)

مثال ثبت حسابداری نحوه محاسبه استهلاک:

در این‌جا مثال قبلی را با استفاده از این روش حل می‌کنیم. از آنجایی که دارایی طی 10 سال مستهلک می‌شود، نرخ استهلاک خط مستقیم آن 10 درصد است. در سال اول از عمر مفید 10 ساله دستگاه، معادله به این صورت است:

فرمول: (2x نرخ استهلاک خط مستقیم) x ارزش دفتری در ابتدای سال

20 = (2x 0.1) x 100

در این روش 20 میلیون تومان در سال اول هزینه استهلاک شماست و هزینه دفتری دستگاه در انتهای سال اول 80 میلیون تومان است که لازم است از آن برای محاسبه استهلاک سال دوم استفاده کنید.

روش استهلاک مجموع ارقام سنوات (SYD)

استهلاک مجموع ارقام سنوات، روش دیگری است که به شما امکان می‌دهد بهای تمام‌شده دارایی را در سال‌های اولیه عمر مفید آن بیشتر کاهش دهید و در سال‌های بعدی کمتر.

کسب‌وکارهایی که ارزش دارایی آنها در سال‌های اول بیشتر کاسته می‌شود، اما با توزیع کمی یکنواخت‌تر از آنچه در روش نزولی ذکر شد، از این نحوه محسابه هزینه استهلاک دارائیها استفاده می‌کنند.

برای محاسبه استهلاک، ارقام عمر مفید دارایی (Sum-of-the-year’s-digits (SYD) را جمع می‌کنید تا کسری را به‌دست آورید که برای هر سال استهلاک اعمال می‌شود. به عنوان مثال، SYD برای دارایی با عمر مفید پنج سال، 15 است: 1 + 2 + 3 + 4 + 5 = 15. سپس طول عمر باقیمانده دارایی را بر SYD تقسیم می‌کنید. بعد عدد را در هزینه ضرب می‌کنید تا انحصار سال را دریافت کنید. این کار پیچیده به‌نظر می‌رسد، اما در عمل بسیار ساده است.

فرمول: (طول عمر باقیمانده / SYD) x (هزینه دارایی – ارزش قراضه)

مثال ثبت حسابداری نحوه محاسبه استهلاک:

بیایید دوباره روی ستگاه مثال اول کار کنیم. قیمت اولیه آن 100 میلیون، طول عمر 10 سال و قیمت قراضه آن 10میلیون بود. برای عمر مفید 10 ساله دستگاه، جمع‌کردن ارقام به این صورت خواهد بود: 1+2+3+4+5+6+7+8+9+10 = 55.

اولین سالی که با استفاده از روش SYD استهلاک را محاسبه می‌کنید، معادله شما به این صورت خواهد بود:

فرمول: (طول عمر باقیمانده / SYD) x (هزینه دارایی – ارزش قراضه)

16.20=(55 / 10) x (10 – 100)

بنابراین، برای سال اول خود، حدود 16 میلیون از قیمت دستگاه کم می‌شود. به خاطر داشته باشید، هر سال، طول عمر باقیمانده دستگاه یک سال کاهش می‌یابد.

محاسبه استهلاک به روش واحدهای تولیدی

نحوه محاسبه هزینه استهلاک دارائیها به روش واحدهای تولید، روشی ساده برای استهلاک یک قطعه از تجهیزات بر اساس میزان کار است. «واحد تولید» می‌تواند به چیزی که تجهیزات تولید می‌کند (مانند محصول) یا ساعت‌هایی که دستگاه کار می‌کند اشاره داشته باشد.

این روش برای کسب‌و‌کارهایی مفید است که می‌خواهند استهلاک دارایی‌های خود را در دوره‌ای که از آن استفاده می‌کنند بسنجند و معمولا برای ماشین‌آلات گران‌قیمت استفاده می‌شود.

فرمول: (هزینه دارایی – ارزش نجات) / واحدهای تولید شده در عمر مفید

مثال ثبت حسابداری نحوه محاسبه استهلاک:

از آنجایی که ساعت‌ها می‌توانند به‌عنوان واحد حساب شوند، بیایید به مثال اول برگردیم. اگر یادتان باشد، دستگاه خریداری شده 100 میلیون تومان قیمت داشت و ارزش اسقاط آن 10 میلیون تومان بود. بنابراین ارزش دفتری آن 90 میلیون تومان است. فرض کنید طبق گفته سازنده، دستگاه می‌تواند در مجموع 100000 ساعت قبل از پایان عمر مفید آن استفاده شود. برای بدست‌آوردن هزینه استهلاک هر ساعت، ارزش دفتری را بر واحدهای تولید مورد انتظار از دارایی تقسیم می کنیم.

900=(100000 / 90000000)

بنابراین این کاهش ارزش ساعتی 900 تومان است. در اولین سال استفاده از دستگاه، اگر در مجموع 12000 ساعت دستگاه کار کرده باشد، استهلاک آن به شکل زیر می‌شود:

10800000 = 900 x 12000

پس هزینه استهلاک در سال اول 10800000 است.

آیا استهلاک یک هزینه ثابت است؟

با استفاده از اکثر روش‌های محاسبه هزینه استهلاک، استهلاک یک هزینه ثابت است. زیرا این مبلغ هر سال تعیین می‌شود، صرف نظر از اینکه آیا سطوح فعالیت کسب‌وکار تغییر می‌کند یا خیر.

در این میان یک استثنا وجود دارد و آن نحوه محاسبه هزینه استهلاک دارائیها به روش واحدهای تولید است. بر اساس این روش، هرچه واحدهای تجاری بیشتری را تولید کنید (یا ساعت‌های بیشتری از دارایی استفاده ‌شود)، هزینه استهلاک بیشتر خواهد بود. بنابراین هزینه استهلاک یک هزینه متغیر در روش واحدهای تولید است.