در قانون مالیات سود یا درآمدهایی که مشمول مالیات نمیشوند، موضوع مالیات مقطوع هستند. طبق این قانون برخی از مشاغل و درآمدها، باید نرخ مالیات مقطوع خود را پرداخت کنند. در این نوع مالیات به سود و زیان شرکتها یا افراد توجهی نمیشود و مالیات از محل درآمد یا فروش دریافت میشود. اما نرخ مالیات مقطوع چیست و چگونه محاسبه میشود؟ در این مطلب به بررسی این مالیات و نحوه محاسبه آن پرداخته میشود.
منظور از مالیات مقطوع چیست؟
یکی از انواع قوانین مالیاتی بوده که منظور از آن، درآمدها یا سودهایی است که مشمول مالیات نمیشوند. در واقع مشاغل گروه دوم که از پایانههای فروشگاهی استفاده میکنند در صورت ثبت کارتخوان، مشمول این نوع مالیات میشوند. برخی شرکتها یا اشخاص حقوقی که به نوعی معاف از پرداخت مالیات هستند هم مشمول مالیات یا نرخ مقطوع میشوند. مالیات مقطوع شامل موارد زیادی میشود که از مهمترین آنها میتوان به نقل و انتقال سهام و نقل و انتقال املاک اشاره کرد. این مالیاتها چگونه محاسبه میشوند؟
نحوه محاسبه نرخ مالیات مقطوع نقل و انتقال سهام
در ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم به موضوع نقل و انتقال سهام اشاره شده است. طبق این ماده نقل و انتقال سهام معاف از مالیات نیست؛ به همین دلیل نرخ آن مقطوع میشود. این نرخ برای شرکتهایی که در بورس هستند، 0.5 درصد و برای شرکتهای غیربورس، 4 درصد است. در واقع مالیات مقطوع از محل فروش به شکل مقطوع دریافت میشود. به این ترتیب نرخ سود یا زیان در محاسبه این مالیات دخالتی ندارد.
اگر فردی سهام یک شرکت را به مبلغ 50 میلیون تومان خریداری کند و با 10 میلیون تومان ضرر بفروشد، مشمول مالیات یا نرخ مقطوع خواهد شد.
نحوه محاسبه نرخ مالیات مقطوع نقل و انتقال املاک
براساس ماده 59 قانون مالیات، دو نوع مالیات نقل و انتقال املاک و سرقفلی وجود دارد. نرخ مالیات مقطوع در مورد نقل و انتقال املاک، 5 درصد ارزش معاملاتی ملک است. نرخ مالیات سرقفلی هم 2 درصد ارزش معاملاتی خواهد بود. در این مورد هم سود و زیان تفاوتی ایجاد نمیکند. اگر شخص ملک را خریداری کند و با ضرر بفروشد، باز هم مشمول مالیات میشود.
نکته حائز اهمیت در مورد نرخ مالیات مقطوع املاک، ارزش معاملاتی و روز ملک است. منظور از ارزش روز، قیمتی است که در حال حاضر مشاورین یا بنگاههای املاک روی ملک میگذارند. در مورد ارزش معاملاتی موضوع کاملا متفاوت است. ماده 64 قانون مالیاتهای مستقیم در مورد ارزش معاملاتی به این موضوع اشاره میکند که معادل 2 درصد از ارزش روز ملک خواهد بود. به این نرخ هر سال 2 درصد دیگر هم افزوده میشود.
نکته مهم: موضوع ماده 64 قانون مالیاتهای مستقیم در مورد معاملات سال 1395 به بعد است.
موضوع مالیات مقطوع سرقفلی هم از اهمیت بالایی برخوردار است. همانطور که اشاره شد، نرخ مالیات مقطوع سرقفلی 2 درصد است. نکته حائز اهمیت در این خصوص، تعلق گرفتن این نرخ به املاک تجاری است. در واقع با توجه به این قانون، املاک اداری مشمول این مالیات نمیشوند. در گذشته این قانون شامل حال املاک اداری هم میشد.
کدام درآمدها مشمول مالیات مقطوع میشوند؟
به طور کلی درآمدهایی که شامل این مالیات میشوند را در 4 دسته قرار میدهند. این 4 دسته عبارتند از:
- درآمد حاصل از نقل و انتقال املاک و فروش سهام
- سود فروش داراییهای شرکتهایی که درآمد آنها معاف از مالیات است
- 25 درصد درآمد حاصل شده از اجاره املاک بدون محاسبه هزینه استهلاک
- سود حاصل شده از معافیتهای مالیاتی مواد 132، 142 و 81 قانون مالیاتهای مستقیم و برنامه دوم و سوم توسعه
نکته مهم: در مورد مالیات سود فروش داراییهای شرکتهای معاف از مالیات، باید گفت که شامل سود به دست آمده از داراییهای شرکتهای تولیدی صنعتی و معدنی نمیشود.
کدام مشاغل مشمول مالیات مقطوع نمیشوند؟
برخی مشاغل مشمول این مالیات نمیشوند که عبارتند از:
- مشاغلی که محل فعالیت آنها تغییر کرده است. به این معنی که اگر برای مثال تا سال 1400 در یک مکان و سال 1401 در مکانی دیگر فعالیت میکنند، مشمول مالیات مقطوع نمیشوند. به بیان دیگر این مشاغل بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم، مشمول ثبت نام جدید در سازمان مالیات هستند.
- مشاغلی که سال اول فعالیت خود را سپری میکنند. برای مثال مشاغلی که از سال 1401 فعالیت خود را شروع کرده باشند، مشمول نرخ مقطوع نخواهند بود؛ بنابراین تکلیفی هم برای ارائه اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر ندارند.
- اشخاصی که سکه خریداری میکنند. کلیه خریداران سکه از سال 1398 به بعد مشمول این قانون نمیشوند.
- مشمولینی که اقدام به ارائه اظهارنامه مالیاتی نکنند. اگر مودیان مالیاتی در زمان مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم سازمان مالیات نکنند، مشمول قوانین مالیات مقطوع نخواهند شد. با این اشخاص (حقوقی و حقیقی) طبق مقررات عدم ارائه اظهارنامه برخورد خواهد شد.
- مشاغلی که از پایانه فروشگاهی استفاده نمیکنند. مشاغل مربوط به حوزه پزشکی که از کارتخوانهای بانکی استفاده نمیکنند، مشمول دستورالعمل نرخ مقطوع مالیات نمیشوند.
نحوه پرداخت مالیات مقطوع
صاحبان مشاغلی که امکان پرداخت این مالیات به صورت یکجا را ندارند، باید تا 5 ماه مالیات خود را به صورت اقساطی پرداخت کنند. در صورت عدم پرداخت در سررسید، مشمول جریمه ماده 190 قانون مالیاتهای مستقیم خواهند شد.
کلام پایانی
مالیات مقطوع یکی از انواع قوانین مالیاتی است که به موضوع درآمدهایی که مشمول مالیات نمیشوند، میپردازد. از شناختهشدهترین این مالیات میتوان به نقل و انتقال املاک و سرقفلی اشاره کرد. همچنین برخی از درآمدها مشمول این مالیات میشوند که در این مطلب به آنها اشاره شد. برخی مشاغل هم مشمول این مالیات نمیشوند. از جمله مشاغلی که سال اول فعالیت خود را سپری میکنند یا مشاغلی که اقدام به ارائه اظهارنامه مالیاتی نکردهاند.
اگر در خصوص این نوع مالیات و اینکه آیا به کسب و کار شما تعلق میگیرد یا خیر سؤال دارید، میتوانید پرسشهای خود را با ما در میان بگذارید. آگاهی از این موضوع، شما را از پرداخت جریمههای مالیاتی مصون نگه میدارد.
مقالات مرتبط:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.