آشنایی با انواع مالیات و مبنای پرداخت آن

انواع مالیات مستقیم کدام است؟

همانطور که گفتیم مالیات مستقیم به دارایی‌ها و درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی تلعق می‌گیرد. پس مالیات مستقیم به دو گروه اصلی مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی‌ تقسیم می‌شود که در ادامه به معرفی آن می‌پردازیم.

مالیات بر درآمد

مالیات بر درآمد به طور مشخص به میزان درآمد اشخاص و شرکت‌ها بستگی دارد. به این ترتیب کسانی که چند منبع درآمد داشته باشند موظف هستند به ازای هر کدام از آن درآمدها مالیات بپردازند. به این منظور برای برآورد و پرداخت مالیات اشخاص حقیقی و مالیات شرکت ها لازم است میزان سود و زیان حاصل از اشتغال در اظهارنامه مالیاتی به طور دقیق وارد شود و به سازمان امور مالیاتی تحویل داده شود.

انواع مالیات مالیات بر درآمد بر اساس نوع شغل اشخاص شامل موارد زیر است.

1. مالیات بر درآمد کشاورزی

یکی از انواع مالیات بر درآمد کشاورزی، دامداری، پرورش ماهی و ماهیگیری، پرورش زنبور عسل و شغل‌های مرتبط دیگر است.

2. مالیات بر درآمد حقوق

یکی از انواع مالیات به کارمندان و کارگران اختصاص دارد و آن‌ها را ملزم می‌کند بخشی از حقوق خود را به عنوان مالیات به دولت بپردازند. به همین منظور کارفرما هنگام پرداخت حقوق مقدار مشخص شده‌ای از آن را برای مالیات کسر می‌کند تا به دولت پرداخت کند.

3. مالیات بر درآمد مشاغل

مالیات بر درآمد مشاغل یکی از انواع مالیات است که به شغل‌های با درآمد متغیر مانند شغل‌های حوزه پزشکی، شغل‌های خدماتی و تجارتی تعلق می‌گیرد. در واقع مبلغ مالیات، براساس درآمدی که فرد در اظهارنامه مالیاتی قید کرده محاسبه می‌شود. البته درصورتی‌که بعد از بازرسی و تحقیق در مورد میزان درآمد مشخص شود که شخص حقیقی میزان درآمد واقعی را اعلام نکرده است، سازمان امور مالیاتی بر اساس میزان درآمد واقعی که طی تحقیقات مشخص شده است یک اظهارنامه جدید تنظیم می‌کند.

4. مالیات بر درآمد اتفاقی

مالیات بر درآمد اتفاقی به درآمدهای ثابت تعلق نمی‌گیرد، درواقع همان‌طورکه از نام آن مشخص است مربوط به درآمدهای نقدی و غیر نقدی است که به طور اتفاقی مثل دریافت جایزه یا بخشیدن دارایی به فردی می‌رسد. تمام مبلغ درآمدی که از این طریق بدست می‌آید شامل پرداخت مالیات می‌شود اما نحوه پرداخت و میزان آن به درآمد بستگی دارد و متغیر است.

5. مالیات بر درآمد املاک

درآمد حاصل از اجاره دادن یک ملک هم شامل یکی از انواع مالیات می‌شود که مالیات بر درآمد املاک نامیده می‌شود. به همین دلیل کسانی که ملک مسکونی یا تجاری اجاره دهد باید مبلغی از آن را به عنوان مالیات به خزانه دولت واریز کند.

لازم است بدانید مستاجر هیچ مسئولیتی برای پرداخت کردن مالیات ندارد و انواع مالیات بر درآمد ملک براساس وسعت و تعداد واحد اجاره داده شده، نوع اجاره و میزان درآمدی که از آن بدست می‌آید تعیین می‌شود. البته باید 25درصد از مبلغ کل اجاره به عنوان هزینه استهلاک ملک از مبلغ کلی اجاره کم شود و به مابقی آن مالیات تعلق بگیرد.

نکته‌ی حائز اهمیت این است که مالیات بر درآمد املاک در شرایطی که فرد درآمد دیگری به جز اجاره بها نداشته باشد از مودی دریافت نمی‌شود و جزو معافیت‌های مالیاتی تلقی می‌شود.

مالیات بر دارایی

دومین دسته از انواع مالیات مستقیم به مالیات بر دارایی تعلق می‌گیرد و قبل از هر چیزی لازم است میزان دارایی و اموال مودی مالیاتی محاسبه شود. قانون مالیاتی کشور بخشی از مبلغ دارایی‌ را به عنوان مالیات بر دارایی از افراد دریافت می‌کند. انواع مالیات بر دارایی شامل موارد زیر است.

1. مالیات بر ارث

یکی از انواع مالیات بر دارایی به اموال و دارایی‌هایی تعلق می‌گیرد که از طریق ارث به فردی برسد. تمام اموالی که به ارث می‌رسد شامل خانه، مغازه، زمین و خودرو یا اموال منقول و غیر منقول داخل یا خارج از کشور مشمول پرداخت این مالیات می‌شود. البته باید هزینه‌های کفن و دفن فرد و واجبات مالی و عبادی از اموال به جا مانده از متوفی کم شود و بر اساس مابقی اموالی که به جا می‌ماند مالیات محاسبه می‌شود.

2. مالیات حق تمبر

یکی دیگر از انواع مالیات‌های مستقیم مالیات تمبر است. این مالیات به مبلغ تمبرهای الصاق یا باطل شده بر اسناد، اوراق و مدارک تعلق می‌گیرد و مودی ملزم به پرداخت آن است.

انواع مالیات غیر مستقیم کدام است؟

مطابق آنچه گفته شد مالیات غیر مستقیم به طور مشخص از افراد دریافت نمی‌شود و به کالاها و خدمات تعلق می‌گیرد. انواع مالیات غیر مستقیم شامل موارد زیر است.

1. مالیات حقوق و عوارض گمرکی

یکی از انواع مالیات مالیات حقوق و عوارض گمرکی است که با نام تعرفه‌های گمرکی هم شناخته می‌شود. میزان این مالیات بر اساس سیاست‌های کلان اقتصادی کشور تعیین می‌شود. برآورد مالیات حقوق و عوارض گمرکی بابت صادرات و واردات کالا دریافت می‌شود و ازاین  طریق دولت می‌تواند برای حمایت از صنایع داخلی درآمدزایی قابل توجهی داشته باشد.

مبلغ مالیات حقوق و عوارض گمرکی بر اساس ارزش و قیمت کالا و ویژگی‌های فیزیکی مانند حجم و وزن تعیین می‌شود و از مشمولان دریافت می‌شود. با این‌حال ممکن است برخی از کالاهای وارداتی مشمول مالیات حقوق و عوارض گمرکی نشود و دولت از وارد کننده مبلغی را دریافت نکند. مالیات حقوق و عوارض گمرکی به شکل‌های زیر از مودیان دریافت می‌شود.